แก่แบบก้าวกระโดด! งานวิจัยชี้ 2 ช่วงอายุที่ร่างกาย 'เร่งสปีด' ความชรา

เคยรู้สึกไหมว่าตื่นมาส่องกระจกแล้วพบว่าตัวเองดูแก่ลงพรวดพราดในชั่วข้ามคืน? คุณอาจไม่ได้คิดไปเอง! เพราะงานวิจัยล่าสุดที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nature Aging เมื่อปี 2024 ชี้ว่า ร่างกายมนุษย์ไม่ได้แก่ลงอย่างค่อยเป็นค่อยไป แต่จะมีการเปลี่ยนแปลงแบบก้าวกระโดดถึง 2 ช่วงอายุด้วยกัน

ทีมวิจัยจาก Stanford University นำโดย Michael Snyder นักพันธุศาสตร์ ได้ติดตามเก็บข้อมูลจากผู้ใหญ่ 108 คน เป็นเวลาหลายปี พวกเขาพบว่าร่างกายคนเรามีการเปลี่ยนแปลงระดับโมเลกุลอย่างฮวบฮาบ 2 ครั้งใหญ่ๆ คือช่วงอายุเฉลี่ย 44 ปี และอีกครั้งในช่วงอายุประมาณ 60 ปี Snyder ถึงกับบอกว่า “มันไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงแบบค่อยเป็นค่อยไป แต่เป็นการเปลี่ยนแปลงที่น่าทึ่งมาก”

จากการวิเคราะห์ข้อมูลชีวภาพกว่า 2.4 แสนล้านจุด ทั้ง RNA, โปรตีน, ไขมัน และจุลินทรีย์ต่างๆ ทีมวิจัยพบว่ากว่า 81% ของโมเลกุลที่ศึกษา มีการเปลี่ยนแปลงในช่วงใดช่วงหนึ่งหรือทั้งสองช่วง โดยแต่ละช่วงวัยก็มีการเปลี่ยนแปลงที่แตกต่างกันไป

การเปลี่ยนแปลงที่พบในแต่ละช่วงอายุ:

• ช่วงอายุ 40 กลางๆ (Mid-40s): พบการเปลี่ยนแปลงที่เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญไขมัน, คาเฟอีน, แอลกอฮอล์ รวมถึงสัญญาณของโรคหลอดเลือดหัวใจ และการทำงานที่ถดถอยของผิวหนังและกล้ามเนื้อ
• ช่วงอายุ 60 ต้นๆ (Early 60s): เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรตและคาเฟอีน, โรคหลอดเลือดหัวใจ, ปัญหาผิวหนังและกล้ามเนื้อ, การควบคุมระบบภูมิคุ้มกัน และการทำงานของไต

ที่น่าสนใจคือ แม้ช่วงอายุ 40 กลางๆ จะเป็นช่วงที่ผู้หญิงเริ่มเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน (Menopause) แต่งานวิจัยนี้ก็ตัดประเด็นนี้ออกไป เพราะพบว่าผู้ชายเองก็มีการเปลี่ยนแปลงระดับโมเลกุลอย่างมีนัยสำคัญในช่วงอายุเดียวกันเป๊ะๆ งานนี้เลยไม่ใช่เรื่องของเพศหญิงอย่างเดียวซะแล้ว

อย่างไรก็ตาม ทีมวิจัยยอมรับว่ากลุ่มตัวอย่างยังค่อนข้างเล็ก และยังต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมในกลุ่มคนที่หลากหลายและกว้างขึ้น เพื่อให้เข้าใจกระบวนการชราภาพของมนุษย์ได้ลึกซึ้งกว่านี้ แต่ที่แน่ๆ ใครที่กำลังจะแตะหลักสี่หรือใกล้เกษียณ ก็อาจจะต้องเตรียมรับแรงกระแทกของการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่นี้ไว้หน่อยก็ดี