จีนผงาด! Alibaba Qwen แซง Meta Llama ยึดบัลลังก์ Open-Source AI โลก

เกมพลิกกระดาน AI โลกอย่างเป็นทางการ เมื่อรายงานล่าสุดจากสถาบัน Stanford HAI ระบุชัดเจนว่า โมเดลปัญญาประดิษฐ์จากจีนไม่ได้เป็นแค่ "ผู้ตาม" อีกต่อไป แต่กำลังกลายเป็น "ผู้กำหนดเกม" ในตลาด Open-Source (หรือ Open-Weight) โดยเฉพาะตระกูล Qwen ของ Alibaba ที่ทำสถิติแซงหน้า Llama ของ Meta ขึ้นแท่นโมเดลที่มีคนดาวน์โหลดสูงสุดบนแพลตฟอร์ม HuggingFace ไปเรียบร้อยแล้วเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา เรียกว่างานนี้พี่จีนเขามาเงียบๆ แต่กวาดเรียบจนฝั่งอเมริกาต้องหันมามองค้อน

ที่น่าสนใจคือปรากฏการณ์ "Global Diffusion" หรือการแพร่หลายระดับโลก เพราะในขณะที่ค่ายตะวันตกอย่าง OpenAI หรือ Google เริ่มปิดประตู (Closed-source) เพื่อเน้นทำกำไร ฝั่งจีนกลับเดินเกมสวนทางด้วยการเปิดกว้าง แจกของดีให้ใช้ฟรีๆ ภายใต้สัญญาอนุญาตแบบเสรี (เช่น Apache 2.0) ผลลัพธ์คือไม่ใช่แค่ประเทศกำลังพัฒนาที่กระโดดเข้าใส่ แต่สตาร์ทอัพในสหรัฐฯ เองก็นำโมเดลจีนไปต่อยอดกันเพียบ เพราะประสิทธิภาพที่หายใจรดต้นคอ GPT-4 แต่ต้นทุนถูกกว่ากันคนละเรื่อง กลายเป็นว่าการกีดกันชิป Nvidia ของสหรัฐฯ กลับบีบให้จีนต้องรีดประสิทธิภาพซอฟต์แวร์จนเก่งขึ้นผิดหูผิดตาเสียอย่างนั้น

อย่างไรก็ตาม ของฟรีและดีมักมาพร้อมดอกจันตัวโตๆ ความเก่งกาจนี้แลกมาด้วยความกังวลเรื่องความปลอดภัย (Safety Guardrails) และความเป็นส่วนตัว ข้อมูลระบุว่าโมเดลอย่าง DeepSeek นั้นถูกเจาะระบบหรือ "Jailbreak" ได้ง่ายกว่าโมเดลฝั่งอเมริกาถึง 12 เท่า แถมยังมีประเด็นเรื่องข้อมูลผู้ใช้ที่อาจไหลกลับไปยังเซิร์ฟเวอร์ในจีน ซึ่งเป็นสิ่งที่องค์กรต้องชั่งน้ำหนักให้ดีระหว่าง "ประสิทธิภาพสุดคุ้ม" กับ "ความเสี่ยงทางภูมิรัฐศาสตร์"

สถานการณ์นี้ชี้ให้เห็นว่า บัลลังก์ผู้นำ AI ของสหรัฐฯ กำลังสั่นคลอนจากการโจมตีด้วยกลยุทธ์ป่าล้อมเมืองของจีน หากค่ายยักษ์ใหญ่อย่าง Meta หรือ Google ยังแก้เกมนี้ไม่ได้ เราอาจได้เห็นโลกเทคโนโลยีที่ขับเคลื่อนด้วย "สมองกล" จากแดนมังกรเป็นเรื่องปกติในอนาคตอันใกล้ ใครที่เคยปรามาสเทคโนโลยีจีนไว้ ถึงเวลาต้องอัปเดตเฟิร์มแวร์ความคิดใหม่ด่วนๆ แล้วครับ