ย้อนวัยระดับเซลล์! นักวิทย์พบวิธี ‘เปลี่ยนแบต’ ให้เซลล์แก่กลับมาฟิตปั๋ง

เคยรู้สึกไหมว่ายิ่งอายุมากขึ้น ร่างกายก็ยิ่งเหมือนสมาร์ทโฟนที่แบตเสื่อม ชาร์จเท่าไหร่ก็ไม่เต็มแถมหมดไว? ในทางชีววิทยา นั่นคือสิ่งที่เกิดขึ้นจริงกับ Mitochondria หรือ 'โรงไฟฟ้า' จิ๋วในเซลล์ของเราที่ค่อยๆ เสื่อมสภาพลงตามกาลเวลา ซึ่งเป็นต้นเหตุของสารพัดโรคตั้งแต่หัวใจยันสมองที่เสื่อมถอย แต่ล่าสุดทีมนักวิจัยจาก Texas A&M University ได้ค้นพบวิธี 'Recharge' เซลล์เหล่านี้ให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง ด้วยเทคนิคที่ฟังดูเหมือนนิยายวิทยาศาสตร์แต่เกิดขึ้นจริงในห้องแล็บ

พระเอกของงานนี้คืออนุภาคระดับนาโนที่มีรูปร่างคล้ายดอกไม้ หรือที่เรียกว่า Nanoflowers (ทำจากสารประกอบ Molybdenum Disulfide) ซึ่งไม่ได้มีดีแค่ชื่อเพราะโครงสร้างที่เป็นรูพรุนของมันทำหน้าที่เหมือนฟองน้ำ คอยดูดซับโมเลกุลออกซิเจนที่เป็นพิษในเซลล์ การกำจัดของเสียนี้เองที่เป็นตัวไปกระตุ้นยีนใน Stem Cells ให้เร่งการผลิต Mitochondria ออกมาจำนวนมาก เหมือนโรงงานที่กลับมาเดินเครื่องเต็มกำลังการผลิตอีกครั้ง

ความเจ๋งไม่ได้จบแค่การผลิตเพิ่ม แต่คือระบบ 'Sharing Economy' ระดับเซลล์ เมื่อ Stem Cells มีพลังงานเหลือเฟือ พวกมันจะส่งต่อ Mitochondria เหล่านั้นไปยังเซลล์ข้างเคียงที่แก่หรือเสียหาย เปรียบเสมือนการเอาแบตเตอรี่ก้อนใหม่ไปเปลี่ยนให้เพื่อนบ้านที่ไฟกำลังจะมอด Akhilesh Gaharwar วิศวกรชีวการแพทย์เจ้าของงานวิจัยระบุว่า วิธีนี้ช่วยคืนความหนุ่มสาวให้เซลล์ได้โดยไม่ต้องพึ่งยาหรือการดัดแปลงพันธุกรรม (Genetic Modification) ใดๆ เลย

ผลการทดลองในห้องปฏิบัติการถือว่าน่าทึ่งมาก เพราะมีการส่งต่อ Mitochondria มากกว่าปกติถึง 2 เท่า และช่วยให้เซลล์กล้ามเนื้อเรียบ (Smooth Muscle Cells) เพิ่มจำนวนขึ้น 3-4 เท่า แม้แต่เซลล์หัวใจที่ถูกทำลายด้วยเคมีบำบัด (Chemotherapy) ก็ยังมีอัตราการรอดชีวิตสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งทีมวิจัยมองว่าเทคนิคนี้อาจนำไปประยุกต์ใช้รักษาโรคหัวใจ หรือโรคกล้ามเนื้อลีบ (Muscular Dystrophy) ได้ในอนาคต

งานวิจัยนี้ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร PNAS เรียบร้อยแล้ว แม้ตอนนี้จะยังอยู่ในระยะเริ่มต้นและต้องรอการทดสอบในสัตว์และมนุษย์เพื่อดูผลระยะยาวและความปลอดภัย แต่ก็นับเป็นก้าวแรกที่น่าตื่นเต้นของการใช้กลไกธรรมชาติในร่างกายเพื่อต่อสู้กับความชรา ใครที่กำลังมองหาวิธีเป็นอมตะอาจจะต้องรอกันอีกนิด แต่ดูทรงแล้วอนาคตที่เราจะเดินไปเปลี่ยนแบตเตอรี่เซลล์เหมือนเปลี่ยนถ่านนาฬิกาคงอยู่ไม่ไกลเกินฝัน