ไขปริศนาอายุขัย: โปรตีน DREAM อาจเป็นตัวบงการความแก่ชราในเซลล์เรา!

นักวิจัยจาก University of California, San Diego นำโดย Trey Ideker ได้ค้นพบว่ากลุ่มโปรตีนที่เรียกว่า DREAM อาจเป็นเหมือนผู้คุมกฎสำคัญที่กำหนดอัตราการซ่อมแซม DNA ในเซลล์ของเรา ซึ่งส่งผลต่อการสะสมการกลายพันธุ์และอาจเป็นตัวชี้วัดอายุขัยของเราเลยทีเดียว การค้นพบนี้ตีพิมพ์ใน bioRxiv เมื่อวันที่ 26 กันยายน 2025

Trey Ideker ชี้ว่ากิจกรรมของ DREAM เป็นตัวทำนายอายุขัยที่ค่อนข้างแม่นยำ ทั้งในมนุษย์และสัตว์อื่น ๆ ทีมวิจัยหวังว่าจะสามารถหายาที่ช่วยยืดอายุขัยได้ ด้วยการปรับปรุงระดับการซ่อมแซม DNA ซึ่งฟังดูน่าตื่นเต้นไม่น้อย แต่ก็มีนักวิจัยบางท่านยังคงรอดูหลักฐานเพิ่มเติม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเชื่อมโยงโดยตรงกับการแก่ชราและอายุขัยที่ชัดเจนกว่านี้

หนึ่งในทฤษฎีที่อธิบายว่าทำไมเราถึงแก่ชรา คือการสะสมของการกลายพันธุ์ใน DNA ของเซลล์ เมื่อการกลายพันธุ์เหล่านี้เพิ่มขึ้น กลไกการทำงานของเซลล์ก็จะเริ่มบกพร่อง นำไปสู่ปัญหาลูกโซ่ต่าง ๆ แม้เซลล์จะมี 'หน่วยซ่อมแซม' DNA แต่ก็ไม่ได้มีประสิทธิภาพเท่ากันในทุกเซลล์ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผลมาจากพันธุกรรม

ทีมของ Trey Ideker ได้รวบรวมหลักฐานหลายอย่างที่ชี้ว่า DREAM เป็นเหมือน 'หัวหน้า' ที่คอยควบคุมระดับการซ่อมแซมนี้ เดิมที DREAM ถูกคิดว่าควบคุมการแบ่งเซลล์ แต่กลับพบว่ามันยังปิดการทำงานของยีนกว่าร้อยตัวที่เกี่ยวข้องกับการซ่อมแซม DNA รวมถึงยีน BRCA2 ซึ่งหากกลายพันธุ์จะเพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งเต้านม ที่น่าสนใจคือ ยิ่ง DREAM ทำงานมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งไม่เป็นผลดีต่อการแก่ชราและอายุขัยเท่านั้น

จากการศึกษาข้อมูลเซลล์หนูมากกว่า 1 แสนเซลล์ และข้อมูลจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 92 ชนิด พบว่าเซลล์ที่มีกิจกรรม DREAM สูง จะมีการกลายพันธุ์มากกว่า และมีความเชื่อมโยงอย่างชัดเจนระหว่างกิจกรรม DREAM ที่ต่ำกับอายุขัยสูงสุดที่ยาวนานขึ้น นอกจากนี้ยังพบความเชื่อมโยงระหว่างกิจกรรม DREAM กับความเสี่ยงของโรค Alzheimer’s ในมนุษย์อีกด้วย

แม้จะมีการทดลองในหนูที่ตัดยีน DREAM ออกไป (ซึ่งพบว่ามีการกลายพันธุ์น้อยลง) แต่หนูเหล่านั้นกลับไม่ได้มีอายุยืนยาวขึ้น คุณ Ideker ยอมรับว่าการออกแบบการทดลองอาจยังไม่สมบูรณ์แบบในการวัดผลด้านอายุขัยโดยตรง แต่ก็ยังเชื่อมั่นว่า DREAM มีบทบาทสำคัญต่อการแก่ชราและการสะสมการกลายพันธุ์ตลอดชีวิต ทีนี้ก็อยู่ที่ว่าเราจะ 'จิกกัด' เจ้า DREAM ตัวนี้ให้ถูกจังหวะแค่ไหน เพื่อชีวิตที่ยืนยาวขึ้น ก็ต้องรอดูกันต่อไปนะ!