Melatonin เสี่ยงทำหัวใจวาย? งานวิจัยใหม่ชี้ แต่ผู้เชี่ยวชาญบอก 'อย่าเพิ่งตื่นตูม'

งานวิจัยชิ้นใหม่ที่ถูกนำเสนอในที่ประชุมของ American Heart Association กำลังสร้างความกังวลให้กับผู้ใช้ Melatonin อาหารเสริมช่วยนอนหลับยอดฮิต โดยผลการศึกษาเบื้องต้นชี้ว่า การใช้ยานี้ในระยะยาวอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวได้ แต่ก่อนจะตื่นตระหนกกันไปไกล ผู้เชี่ยวชาญออกมาเบรกว่าข้อมูลนี้ยังต้องตรวจสอบอีกเยอะ

Melatonin หรือที่รู้จักกันในชื่อเล่นว่า “ฮอร์โมนแห่งความมืด” เป็นฮอร์โมนสังเคราะห์ที่เลียนแบบสารที่สมองผลิตขึ้นตามธรรมชาติเพื่อควบคุมวงจรการนอนหลับของเรา ในอังกฤษมีการสั่งจ่ายยาตัวนี้มาเกือบ 20 ปีแล้ว และถูกมองว่าปลอดภัยสำหรับการรักษาปัญหานอนไม่หลับระยะสั้นในผู้ใหญ่ และใช้ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญในเด็กที่มีปัญหาการเรียนรู้หรือ ADHD

งานวิจัยดังกล่าวได้วิเคราะห์ข้อมูลสุขภาพอิเล็กทรอนิกส์ของผู้ใหญ่ราว 130,000 คนที่มีปัญหาการนอนหลับเป็นเวลา 5 ปี โดยแบ่งเป็นกลุ่มที่ใช้ Melatonin และกลุ่มที่ไม่ได้ใช้ ผลปรากฏว่ากลุ่มที่ใช้ Melatonin ติดต่อกันอย่างน้อย 1 ปี มีแนวโน้มที่จะต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วยภาวะหัวใจล้มเหลวสูงกว่ากลุ่มที่ไม่ได้ใช้ถึง 3 เท่า (19% เทียบกับ 6.6%)

แต่ช้าก่อน! จุดสำคัญที่ต้องขีดเส้นใต้ไว้เลยคือ งานวิจัยนี้พบเพียง ความสัมพันธ์ (Association) ไม่ใช่ ความเป็นเหตุเป็นผล (Causation) ซึ่งหมายความว่ายังไม่มีอะไรพิสูจน์ได้ว่า Melatonin เป็นตัวการที่ทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวโดยตรง ที่น่าสนใจคือ รายละเอียดสำคัญ ๆ เช่น ปริมาณโดสที่ใช้, ความรุนแรงของอาการนอนไม่หลับ หรือปัจจัยด้านไลฟ์สไตล์ของผู้เข้าร่วม ยังไม่มีการเปิดเผยออกมา เพราะงานวิจัยฉบับเต็มยังไม่ออก มีเพียงบทสรุปสั้น ๆ แค่ 300 คำเท่านั้น

นอกจากนี้ วิธีการวิจัยก็ยังมีช่องโหว่ การใช้ข้อมูลจากเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์อาจมีข้อมูลตกหล่น และการดึงข้อมูลจากฐานข้อมูลระดับโลกอย่าง TriNetX Global Research Network ก็มีความเสี่ยงที่ข้อมูลจะคลาดเคลื่อน เพราะมาตรฐานการเก็บข้อมูลของแต่ละโรงพยาบาลและแต่ละประเทศนั้นแตกต่างกัน แถมในสหรัฐฯ ที่ Melatonin สามารถหาซื้อได้เองโดยไม่ต้องใช้ใบสั่งยา ก็อาจทำให้คนในกลุ่มตัวอย่างที่ถูกระบุว่า “ไม่ได้ใช้ยา” อาจจะแอบไปซื้อกินเอง ทำให้ผลการเปรียบเทียบไม่แม่นยำ

อีกหนึ่งคำถามที่น่าคิดคือ ทำไมคนกลุ่มหนึ่งถึงได้รับยา Melatonin แต่อีกกลุ่มถึงไม่ได้รับ? เป็นไปได้ว่ากลุ่มที่ได้ยาอาจมีปัญหาการนอนที่รุนแรงกว่า ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ที่ซ่อนอยู่ รวมถึงปัญหาหัวใจด้วยซ้ำไป ถ้าเป็นเช่นนั้น Melatonin ก็อาจเป็นเพียง “ตัวชี้วัด” ถึงความเสี่ยงที่มีอยู่แล้ว ไม่ใช่ “ต้นเหตุ” ของปัญหา ที่น่าแปลกคือ งานวิจัยก่อนหน้านี้บางชิ้นกลับชี้ว่า Melatonin อาจช่วยปกป้องสุขภาพหัวใจด้วยซ้ำ

สรุปง่าย ๆ คือ แม้ผลการศึกษาล่าสุดจะน่าสนใจและทำให้เราต้องหันกลับมามองความเสี่ยงระยะยาวของการใช้ Melatonin แต่ก็ยังไกลจากบทสรุปที่ฟันธงได้ เพราะยังต้องรอการวิจัยเพิ่มเติมที่สมบูรณ์กว่านี้ ในระหว่างนี้ เรื่องราวของ Melatonin กับหัวใจก็คงต้องติดตามกันต่อไปยาว ๆ... ใครที่กำลังจะโยนขวด Melatonin ทิ้ง อาจจะต้องใจเย็น ๆ ไว้ก่อน