ครั้งแรกของโลก! ปลูกถ่าย ‘ตับหมู’ ในคนสำเร็จ ยืดชีวิตผู้ป่วยได้หลายเดือน

วงการแพทย์ต้องจารึกอีกครั้ง เมื่อทีมศัลยแพทย์จาก Anhui Medical University ในประเทศจีน นำโดย Dr. Beicheng Sun ประสบความสำเร็จในการปลูกถ่ายตับหมูให้กับผู้ป่วยที่มีชีวิตเป็นครั้งแรกของโลก โดยผู้ป่วยเป็นชายวัย 71 ปี ที่มีเนื้องอกขนาดใหญ่ในตับและตับเสียหายอย่างหนักจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี จนการปลูกถ่ายตับแบบปกติมีความเสี่ยงสูงเกินไป

ความท้าทายของการผ่าตัดครั้งนี้คือ ตับมีความซับซ้อนกว่าหัวใจหรือไตมาก เพราะไม่ได้ทำหน้าที่แค่สูบฉีดหรือกรองของเสีย แต่เป็นโรงงานผลิตโปรตีนและควบคุมกระบวนการเผาผลาญมากมาย เพื่อลดการต่อต้านจากร่างกาย ทีมแพทย์จึงใช้ตับจากหมูที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรม โดยปิดการทำงานของยีน 3 ตัว และใส่ยีนของมนุษย์เข้าไป 7 ตัว เพื่อให้ทำงานคล้ายกับตับของคนมากที่สุด

หลังการผ่าตัดเมื่อเดือนพฤษภาคม 2024 ผลลัพธ์ในช่วงแรกน่าทึ่งมาก ตับหมูเริ่มทำงานแทบจะทันที สามารถผลิตน้ำดีและโปรตีน Albumin ได้จนกลับสู่ระดับปกติ ที่น่าสนใจคือ การผ่าตัดครั้งนี้ไม่ได้เปลี่ยนตับทั้งหมด แต่เป็นการนำตับหมูเข้าไปแทนที่ตับส่วนขวาของผู้ป่วยซึ่งมีเนื้องอกอยู่

แต่แล้วเรื่องไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น หลังจากผ่านไปประมาณหนึ่งเดือน ผู้ป่วยเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันที่เป็นอันตรายถึงชีวิต ทำให้ทีมแพทย์ต้องตัดสินใจนำตับหมูที่ปลูกถ่ายออกไป อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยยังคงมีชีวิตอยู่ต่อมาได้อีกราว 5 เดือนด้วยตับส่วนซ้ายเดิมของเขา ก่อนจะเสียชีวิตในที่สุดจากภาวะเลือดออกในกระเพาะอาหาร ซึ่งเป็นอาการแทรกซ้อนทั่วไปของผู้ป่วยโรคตับแข็ง และคาดว่าไม่เกี่ยวข้องกับการปลูกถ่ายโดยตรง

แม้ผู้ป่วยจะเสียชีวิต แต่ผู้เชี่ยวชาญอย่าง Heiner Wedemeyer จาก Hannover Medical School ในเยอรมนี มองว่านี่คือความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่และเป็นก้าวที่สำคัญของวงการ Xenotransplantation (การปลูกถ่ายอวัยวะข้ามสายพันธุ์) เพราะการปลูกถ่ายครั้งนี้ได้ช่วยยืดชีวิตผู้ป่วย และที่สำคัญคือเปิดโอกาสให้ตับเดิมของผู้ป่วยได้ฟื้นฟูตัวเองบางส่วน

การทดลองนี้จึงเปรียบเสมือนการเปิดประตูบานใหม่ ที่อาจทำให้อวัยวะจากสัตว์กลายเป็น 'สะพาน' ช่วยซื้อเวลาให้กับผู้ป่วยที่กำลังรอคิวรับบริจาคอวัยวะจากมนุษย์ แม้เส้นทางสู่การใช้ตับหมูเพื่อทดแทนแบบถาวรอาจต้องใช้เวลาอีกนับสิบปี แต่ก็ถือเป็นแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์ที่น่าจับตาไม่น้อยเลยทีเดียว