กล้องโทรทรรศน์ Euclid เผยข้อมูล Galaxy 1.2 ล้านแห่ง ไขปริศนาวิวัฒนาการและหลุมดำ

1 ครั้ง

0 ความเห็น

3 นาที

The Euclid Space Telescope. Credit: ESA

By Suphansa Makpayab19 พฤศจิกายน 2568 21:39

TL;DR

กล้องโทรทรรศน์ Euclid ของ ESA สร้างผลงานสะเทือนวงการดาราศาสตร์ ด้วยการเก็บข้อมูล Galaxy กว่า 1.2 ล้านแห่งในเวลาเพียง 1 ปี เผยให้เห็นกระบวนการวิวัฒนาการของดาราจักร การรวมตัวของ Supermassive Black Hole และการค้นพบ Dwarf Galaxies จำนวนมากที่เคยซ่อนเร้นอยู่ในความมืด

ผ่านไปเพียงแค่หนึ่งปีหลังจากเริ่มปฏิบัติการเต็มรูปแบบ ภารกิจ Euclid ของ European Space Agency (ESA) ก็เริ่มไขความลับจักรวาลได้เป็นกอบเป็นกำ โดยเฉพาะปริศนาที่ว่าทำไม Galaxy ถึงมีรูปร่างที่แตกต่างกัน และรูปร่างเหล่านั้นสัมพันธ์กับวิวัฒนาการอย่างไร ซึ่งคำตอบของเรื่องนี้เชื่อมโยงโดยตรงกับการเติบโตของ Supermassive Black Hole (หลุมดำมวลยิ่งยวด) ที่ซ่อนอยู่ตรงใจกลางของพวกมัน

หลังจากถูกส่งขึ้นสู่อวกาศเมื่อเดือนกรกฎาคม 2023 กล้องโทรทรรศน์อวกาศ Euclid ได้ใช้มุมมองที่กว้างขวางและคมชัดอย่างเหลือเชื่อ กวาดตามองและทำบัญชีรายชื่อ Galaxy ไปแล้วกว่า 1.2 ล้านแห่ง ซึ่งข้อมูลชุดแรกถูกปล่อยออกมาเมื่อเดือนมีนาคม 2025 และมีการคาดการณ์ว่าเมื่อสิ้นสุดภารกิจหลัก 6 ปี ตัวเลขนี้จะพุ่งทะยานไปถึงหลักสิบล้านแห่งเลยทีเดียว ข้อมูลมหาศาลนี้ทำให้นักดาราศาสตร์สามารถสร้างแผนผัง "Galactic Tuning Fork" ที่แสดงวิวัฒนาการได้ชัดเจนขึ้น ตั้งแต่ Galaxy สีน้ำเงินที่มีการก่อตัวของดาวฤกษ์ ไปจนถึงการรวมตัวกันจนกลายเป็น Galaxy ทรงรีขนาดใหญ่ (Elliptical Galaxies) เมื่อก๊าซและฝุ่นเริ่มหมดไป

Maximilian Fabricius นักวิทยาศาสตร์จาก Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics (MPE) ระบุว่า Euclid ช่วยให้เราศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างรูปร่างและประวัติการก่อตัวของ Galaxy ได้ในระดับ Cosmic Scale เป็นครั้งแรก โดยทีมวิจัยได้ค้นพบ "Secondary Nuclei" หรือแกนกลางชุดที่สอง ซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญของการรวมตัวกันของ Galaxy เมื่อดาราจักรมารวมกัน Supermassive Black Hole ตรงกลางของแต่ละฝ่ายจะโคจรรอบกัน ปล่อย Gravitational Waves (คลื่นความโน้มถ่วง) ออกมา ก่อนจะพุ่งชนและรวมเป็นหนึ่งเดียว ทำให้หลุมดำมีขนาดมหึมายิ่งขึ้นไปอีก

ที่น่าสนใจคือ ข้อมูลชุดแรกเพียง 0.5% ของทั้งหมด ก็เผยให้เห็นความจริงใหม่แล้วว่า Galaxy ที่พบมากที่สุดในจักรวาลไม่ใช่แบบก้นหอย (Spiral) เหมือน Milky Way ของเรา แต่เป็น "Dwarf Galaxies" หรือดาราจักรแคระที่แสงจางมาก ๆ ซึ่งเมื่อก่อนเรามองไม่เห็นในรายละเอียด โดย Euclid ระบุตำแหน่งไปแล้วกว่า 2,674 แห่ง และเชื่อว่าเจ้าจิ๋วพวกนี้แหละคืออิฐก้อนแรกที่เป็นรากฐานในการก่อร่างสร้างตัวจนกลายเป็น Galaxy ขนาดใหญ่ที่เราเห็นกันทุกวันนี้

งานนี้ทำเอาตำราเรียนดาราศาสตร์อาจจะต้องเตรียมอัปเดตข้อมูลกันชุดใหญ่ เพราะยิ่ง Euclid ส่องลึกเข้าไปเท่าไหร่ เราก็ยิ่งเห็นรายละเอียดของโครงสร้างจักรวาลชัดเจนขึ้นเท่านั้น เรียกว่าแค่ปีเดียวยังเจอขนาดนี้ อีก 5 ปีที่เหลือคงมีอะไรให้เราได้ทึ่งกันจนตาค้างแน่นอน