ธารน้ำแข็งแอนตาร์กติกละลายเร็วสุดในประวัติศาสตร์ หด 25 กม. ใน 15 เดือน

นักวิทยาศาสตร์กำลังกุมขมับกับการค้นพบครั้งล่าสุด เมื่อธารน้ำแข็ง Hektoria บนคาบสมุทรแอนตาร์กติก (Antarctic Peninsula) หดสั้นลงถึง 25 กิโลเมตรภายในเวลาแค่ 15 เดือน ถือเป็นการถล่มทลายที่รวดเร็วที่สุดเท่าที่เคยมีการบันทึกมาในยุคปัจจุบัน โดยมีความเร็วสูงกว่าสถิติเดิมถึง 10 เท่าเลยทีเดียว

ทีมวิจัยจาก University of Colorado Boulder นำโดย Naomi Ochwat ชี้ว่าสาเหตุหลักมาจากโครงสร้างที่เปราะบางของธารน้ำแข็ง Hektoria เอง เรื่องราวเริ่มขึ้นเมื่อต้นปี 2022 เมื่อมวลน้ำแข็งทะเลขนาดมหึมาที่เคยเป็นเหมือนเกราะป้องกันอยู่ด้านหน้าได้แตกออกไป ทำให้ธารน้ำแข็งส่วนที่เหลือต้องเผชิญกับแรงกดดันใหม่ ๆ จนอัตราการไหลและการบางตัวเร่งเครื่องขึ้นอย่างรวดเร็ว

จุดเปลี่ยนที่น่าตกใจที่สุดเกิดขึ้นบริเวณที่เรียกว่า Ice Plain (พื้นที่ก้นทะเลที่ราบเรียบ) ซึ่งเป็นจุดที่แกนกลางของธารน้ำแข็งเคยยึดเกาะอยู่ แต่เมื่อมันบางลงจนถึงขีดสุด แกนกลางทั้งหมดก็ลอยตัวขึ้นจากพื้นทะเลแทบจะในทันที เหตุการณ์นี้ทำให้เกิดรอยร้าวและจุดอ่อนมากมาย จนธารน้ำแข็งแตกตัวออกเป็นภูเขาน้ำแข็งอย่างบ้าคลั่ง ก่อให้เกิด “แผ่นดินไหวจากธารน้ำแข็ง” (Glacial Earthquakes) ที่ตรวจจับได้ด้วยเครื่องวัดแรงสั่นสะเทือน เฉพาะช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม 2022 ธารน้ำแข็งก็หดสั้นลงไปถึง 8 กิโลเมตร

Ted Scambos หนึ่งในทีมวิจัยถึงกับเอ่ยปากว่าการแตกตัวที่รวดเร็วปานสายฟ้าฟ้านี้ “น่าตกใจอย่างยิ่ง” และเตือนว่ามันได้เปลี่ยนภาพความเป็นไปได้ทั้งหมดของธารน้ำแข็งสำคัญ ๆ แห่งอื่น ๆ บนทวีปนี้ ซึ่งอาจส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นในอนาคต

แต่เรื่องยังไม่จบง่าย ๆ เพราะในวงการวิทยาธารน้ำแข็ง (Glaciological Community) เองก็ยังเสียงแตก Frazer Christie จาก Airbus Defence and Space บอกว่ายังมีการถกเถียงกันอยู่มากว่าจริง ๆ แล้วธารน้ำแข็ง Hektoria ยึดติดกับพื้นหินตรงไหนกันแน่ เนื่องจากขาดข้อมูลดาวเทียมที่มีความแม่นยำสูง ขณะที่ Anna Hogg จาก University of Leeds ก็เสริมว่าข้อมูลของทีมเธอชี้ว่าน้ำแข็งส่วนนั้น “ลอยตัวอยู่ตลอดเวลา” อยู่แล้ว ซึ่งถ้าเป็นเช่นนั้น ทฤษฎีการถล่มเพราะแรงลอยตัวก็อาจจะไม่ใช่คำตอบ

งานนี้คงต้องติดตามกันยาว ๆ ว่า Hektoria แค่โชคร้ายเจอพายุโหมกระหน่ำจนพังทลาย หรือนี่คือสูตรสำเร็จหายนะที่กำลังรอวันเกิดขึ้นกับธารน้ำแข็งแห่งอื่น ๆ ทั่วโลก