Reddit, Yahoo, Medium จับมือดันมาตรฐาน RSL ตั้งกติกาเก็บค่าลิขสิทธิ์จาก AI ที่สแครปเว็บ

1 ครั้ง

0 ความเห็น

1 นาที

By Uncle Bear11 กันยายน 2568 04:55

TL;DR

เว็บใหญ่ๆ เปิดมาตรฐาน Really Simple Licensing ใส่เงื่อนไขลิขสิทธิ์ลงใน robots.txt ให้ AI จ่ายเมื่อใช้คอนเทนต์จริง พร้อมตั้งองค์กรร่วมดูแลสิทธิ์แบบวงการเพลง แต่ยังต้องลุ้นว่า AI รายใหญ่จะยอมทำตามหรือไม่

ท่ามกลางวิกฤตของผู้พิมพ์เผยแพร่บนเว็บ กลุ่มเว็บรายใหญ่ เช่น Reddit, Yahoo, Medium และ People Inc. เปิดตัวมาตรฐานเปิดชื่อ Really Simple Licensing หรือ RSL เพื่อวางกติกาให้ AI scrapers ใช้คอนเทนต์อย่างมีเงื่อนไข และชดเชยเจ้าของเนื้อหาได้อย่างเป็นระบบ

หัวใจของ RSL คือการเพิ่มเงื่อนไขลิขสิทธิ์ลงในไฟล์ robots.txt ที่บอทอ่านอยู่แล้ว โดยผู้เผยแพร่สามารถเลือกได้หลายแบบ เช่น free, attribution, subscription, pay-per-crawl และ pay-per-inference ซึ่งแบบหลังหมายถึง AI ต้องจ่ายก็ต่อเมื่อเนื้อหานั้นถูกนำไปใช้สร้างคำตอบจริง

พร้อมกันนี้มีการตั้งองค์กรไม่แสวงหากำไรชื่อ RSL Collective มองตัวเองคล้าย ASCAP หรือ BMI ในวงการเพลง ทำหน้าที่จัดการส่วนแบ่ง กำหนดราคาให้เป็นธรรม และช่วยเพิ่มอำนาจต่อรองให้สำนักพิมพ์ รายชื่อผู้ร่วมมีทั้ง Internet Brands, Ziff Davis, wikiHow, O'Reilly Media, The Daily Beast, Miso.AI, Raptive, Ranker และ Evolve Media โดยมี Doug Leeds อดีต CEO ของ Ask.com และ Eckart Walther ผู้ร่วมสร้าง RSS นำทีม

Steve Huffman ซีอีโอของ Reddit บอกว่า RSL เป็นทางที่ชัดและขยายได้ในการตั้งเงื่อนไขลิขสิทธิ์ในยุค AI และ RSL Collective คือเวทีทำงานร่วมกันเพื่อปกป้อง open web ทั้งนี้ Reddit เองมีดีลลิขสิทธิ์กับ OpenAI และ Google อยู่แล้ว ขณะเดียวกันก็ยังไม่ชัดว่า AI รายใหญ่จะทำตามมาตรฐานนี้หรือไม่ เพราะที่ผ่านมาเคยเมิน robots.txt กันอยู่บ้าง ฝั่งผู้ผลักดันเชื่อว่าข้อกำหนดนี้บังคับใช้ได้ทางกฎหมาย โดยชี้ถึงกรณีข้อตกลงของ Anthropic มูลค่า $1.5 billion (ราว 5.48 หมื่นล้านบาท) ที่สะท้อนว่าเมินกติกาอาจมีราคาที่ต้องจ่าย แม้ล่าสุดข้อตกลงนั้นถูกศาลตีตกทำให้สถานะยังไม่แน่นอนก็ตาม อีกด้านความเป็น “คอลเลกทีฟ” จะช่วยเฉลี่ยค่าดำเนินคดี ทำให้การฟ้องร้องทำได้จริงขึ้น

ด้านเทคนิค RSL ไม่ได้บล็อกบอทเอง จึงจับมือกับ Fastly ให้ทำหน้าที่เหมือนยามคัดกรองทราฟฟิกหน้าประตู ขณะเดียวกัน Cloudflare ที่เพิ่งเปิดระบบ pay-per-crawl ก็อาจเข้ามามีบทบาทได้ในอนาคตด้วย

ฝั่ง AI ก็มีแรงจูงใจเช่นกัน เพราะ RSL ทำให้การขอสิทธิ์ใช้งานง่ายกว่าทำสัญญาเป็นรายเว็บ และช่วยให้โมเดลเลือกใช้แหล่งข้อมูลที่ดีที่สุดโดยไม่ต้องเลี่ยงการอ้างอิงเจ้าเดียวมากไป ซึ่งน่าจะให้คำตอบคุณภาพสูงขึ้นและลดโอกาสเกิด hallucination แนวคิดคือถ้าโมเดลใช้จริงก็จ่าย ถ้าไม่ได้อ้างอิงก็ไม่ต้องจ่าย เป็นทางที่ทั้งสเกลได้และยุติธรรมสำหรับทั้งสองฝ่าย