ดาวหาง 3I/ATLAS สว่างจ้าผิดปกติ นักวิทยาศาสตร์งง เกิดอะไรขึ้น?

ดาวหาง 3I/ATLAS แขกผู้มาเยือนจากนอกระบบสุริยะของเรา กำลังสร้างความประหลาดใจให้กับนักวิทยาศาสตร์อีกครั้ง หลังจากที่มันสว่างขึ้นอย่างรวดเร็วเกินคาด ขณะโคจรเข้าใกล้ดวงอาทิตย์มากที่สุด ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่ยังหาคำตอบที่ชัดเจนไม่ได้

3I/ATLAS ถือเป็นวัตถุจากต่างดาวดวงที่ 3 เท่าที่เคยมีการค้นพบ ต่อจาก 'Oumuamua หินอวกาศรูปทรงซิการ์ในปี 2017 และดาวหางระหว่างดวงดาวดวงแรก 2I/Borisov ในปี 2019 การมาเยือนชั่วครู่ชั่วยามของวัตถุเหล่านี้ เปิดโอกาสให้นักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของระบบดาวเคราะห์อื่นแบบที่ไม่เคยมีมาก่อน

เดิมที นักวิทยาศาสตร์คาดการณ์ไว้อยู่แล้วว่า 3I/ATLAS จะสว่างขึ้นเมื่อเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ หรือที่เรียกว่าจุด Perihelion เพราะรังสีจากดวงอาทิตย์จะทำให้น้ำแข็งบนดาวหางระเหิด (Sublimation - การเปลี่ยนสถานะจากของแข็งเป็นก๊าซโดยตรง) ปลดปล่อยฝุ่นและก๊าซออกมาเป็นหางและโคมา (Coma - ชั้นบรรยากาศฝุ่นรอบนิวเคลียส) แต่ที่น่าแปลกใจคือ 3I/ATLAS กลับสว่างขึ้นในอัตราที่เร็วกว่าดาวหางส่วนใหญ่จากแถบ Oort Cloud (กลุ่มก้อนน้ำแข็งที่ขอบระบบสุริยะของเรา) อย่างเห็นได้ชัด

Qicheng Zhang จาก Lowell Observatory และ Karl Battams จาก Naval Research Laboratory (NRL) ผู้ศึกษาเรื่องนี้ระบุว่า "ยังไม่เป็นที่แน่ชัด" ว่าทำไมมันถึงสว่างขึ้นเร็วขนาดนี้ โดยการสังเกตการณ์ครั้งนี้ต้องอาศัยกล้องโทรทรรศน์อวกาศอย่าง STEREO-A, STEREO-B, SOHO และดาวเทียม GOES-19 เนื่องจากตอนนี้ดาวหางอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มากเกินกว่าที่กล้องบนพื้นโลกจะมองเห็นได้

ทีมวิจัยได้เสนอทฤษฎีที่เป็นไปได้หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นความเร็วในการเข้าใกล้ดวงอาทิตย์ หรืออาจเป็นเพราะคุณสมบัติภายในของตัวดาวหางเอง ซึ่งตรงนี้เองที่น่าตื่นเต้น เพราะหากองค์ประกอบของ 3I/ATLAS แตกต่างจากดาวหางในระบบสุริยะของเรา ก็อาจหมายความว่าระบบดาวเคราะห์แม่ของมันมีองค์ประกอบทางเคมีที่แตกต่างออกไป นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากการระเหิดของคาร์บอนไดออกไซด์ที่ยังคงเกิดขึ้นในระยะที่ใกล้ดวงอาทิตย์กว่าปกติ ซึ่งอาจไปกดการระเหิดของน้ำแข็งเอาไว้

ตอนนี้อนาคตของ 3I/ATLAS ยังคงคลุมเครือ ไม่มีใครรู้ว่าหลังจากผ่านจุดที่ใกล้ดวงอาทิตย์ที่สุดไปแล้ว มันจะสว่างขึ้นอีก สว่างคงที่ หรือจะค่อย ๆ จางหายไป คงต้องรอจนถึงช่วงกลางถึงปลายเดือนพฤศจิกายน 2025 ที่มันจะโผล่ออกมาจากแสงจ้าของดวงอาทิตย์อีกครั้ง แขกแปลกหน้าคนนี้คงยังมีเรื่องให้เราต้องทึ่งกันอีกเยอะ

หมายเหตุ: อัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่ 29 ต.ค. 2025 04:05 UTC คือ US$1 = 32.38 บาท