นักวิจัยแบ่งคนนอน 5 แบบ ส่องสุขภาพจิตผ่านการหลับใหลของคุณ

เคยสงสัยไหมว่าทำไมบางคนนอนน้อยแต่ยังสดใส แต่บางคนแค่หลับไม่สนิทคืนเดียวก็หงุดหงิดไปทั้งวัน ล่าสุดทีมนักวิจัยนำโดย Valeria Kebets จาก Concordia University ในแคนาดา ได้ตีพิมพ์ผลการศึกษาที่อาจให้คำตอบ โดยวิเคราะห์ข้อมูลจากผู้ใหญ่ 770 คน เพื่อจัดกลุ่มพฤติกรรมการนอนออกเป็น 5 โปรไฟล์ ที่เชื่อมโยงกับสุขภาพจิตและสุขภาพสมองอย่างน่าสนใจ

การศึกษานี้ไม่ได้มองแค่ว่าใครนอนกี่ชั่วโมง แต่เป็นการมองแบบองค์รวม (Holistic) โดยพิจารณาปัจจัยถึง 7 อย่าง ตั้งแต่ความพึงพอใจในการนอนไปจนถึงการใช้ตัวช่วยให้นอนหลับ แล้วนำมาเทียบกับข้อมูลสุขภาพอีก 118 ด้าน ทั้งการทดสอบความคิด สุขภาพจิต และผลสแกนสมอง จนได้ออกมาเป็น 5 กลุ่มหลักๆ ได้แก่

• กลุ่มที่ 1: นอนไม่ดีรอบด้าน (Poor Sleepers) - กลุ่มนี้หลับยาก ตื่นบ่อย ไม่พอใจการนอน ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพจิต เช่น มีอาการซึมเศร้า วิตกกังวล และความเครียดสูง สมองของคนกลุ่มนี้ยังมีการเชื่อมต่อระหว่างเครือข่ายที่ใช้ไตร่ตรองกับเครือข่ายด้านสมาธิลดลง ทำให้มีแนวโน้มจะจมอยู่กับความคิดตัวเอง
• กลุ่มที่ 2: จิตตกแต่นอนดี (Resilient Sleepers) - เป็นกลุ่มที่น่าสนใจ เพราะแม้จะมีปัญหาสุขภาพจิต โดยเฉพาะเรื่องสมาธิ แต่คุณภาพการนอนกลับไม่ได้รับผลกระทบ นักวิจัยเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “ความยืดหยุ่นของการนอน (Sleep Resilience)”
• กลุ่มที่ 3: พึ่งตัวช่วยนอน (Sleep Aid Users) - คนที่ต้องใช้ยาหรือแม้กระทั่งชาช่วยนอน กลับมีความจำและการรับรู้อารมณ์ของคนอื่นแย่ลง ซึ่งสอดคล้องกับผลสแกนสมองที่พบว่าการเชื่อมต่อในส่วนที่เกี่ยวกับภาพ ความจำ และอารมณ์ลดลง
• กลุ่มที่ 4: นอนน้อยกว่าเกณฑ์ (Short Sleepers) - กลุ่มที่นอนน้อยกว่า 7 ชั่วโมงต่อคืน มีแนวโน้มทำคะแนนทดสอบด้านอารมณ์และภาษาได้ไม่ดี ตอบสนองช้า และมีพฤติกรรมก้าวร้าวมากขึ้น ผลสแกนสมองพบการเชื่อมต่อที่สูงผิดปกติ ซึ่งเป็นสัญญาณของ “หนี้การนอน (Sleep Debt)”
• กลุ่มที่ 5: หลับๆ ตื่นๆ (Disturbed Sleepers) - คนที่ตื่นกลางดึกบ่อยๆ มีแนวโน้มที่จะมีปัญหาด้านการประมวลผลภาษา ความจำระยะสั้น และยังเชื่อมโยงกับความวิตกกังวล การใช้สารเสพติด และความก้าวร้าวด้วย

สิ่งที่ค้นพบนี้ทำให้เราเข้าใจความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างการนอนหลับกับสุขภาพในมิติอื่นๆ ได้ดีขึ้นมาก เพราะการนอนไม่ใช่แค่การพักผ่อน แต่มันคือศูนย์กลางของความเป็นอยู่ที่ดี ที่ส่งผลกระทบไปถึงทุกอย่างตั้งแต่ความคิด สุขภาพกาย สุขภาพจิต ไปจนถึงการใช้ชีวิตประจำวัน

อย่างไรก็ตาม นักวิจัยย้ำว่านี่เป็นเพียงความสัมพันธ์ที่พบร่วมกัน ยังไม่ได้พิสูจน์ว่าเป็นสาเหตุโดยตรง และกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นคนผิวขาว ดังนั้นอาจยังมีโปรไฟล์การนอนในกลุ่มชาติพันธุ์อื่นที่ยังไม่ถูกค้นพบอีกก็เป็นได้... ว่าแต่คืนนี้ คุณคิดว่าตัวเองนอนอยู่ในกลุ่มไหนกันล่ะ