Microsoft ใช้ AI เจาะระบบ Biosecurity โชว์ช่องโหว่ที่อาจนำไปสู่หายนะ

เมื่อไม่นานมานี้ ทีมวิจัยจาก Microsoft ได้สร้างความฮือฮาด้วยการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการค้นพบช่องโหว่ Zero-Day (ช่องโหว่ที่ยังไม่เคยถูกค้นพบมาก่อน) ในระบบ Biosecurity ซึ่งเป็นระบบที่ใช้ป้องกันการนำ DNA ไปใช้ในทางที่ผิด หรือที่เรียกว่า 'อาวุธชีวภาพ' นั่นเองครับ

ระบบ Biosecurity เหล่านี้ถูกออกแบบมาเพื่อสกัดกั้นไม่ให้ใครก็ตามสั่งซื้อลำดับพันธุกรรมที่อาจนำไปสร้างสารพิษร้ายแรง หรือเชื้อโรคอันตรายได้ แต่คุณ Eric Horvitz หัวหน้านักวิทยาศาสตร์ของ Microsoft และทีมของเขา กลับพบวิธีที่จะหลบเลี่ยงการป้องกันเหล่านี้ได้อย่างแนบเนียน ซึ่งเป็นวิธีที่ไม่เคยมีใครรู้มาก่อนเลยครับท่านผู้ชม

ที่น่าสนใจคือ ทีมวิจัยได้ใช้ AI ประเภท Generative AI algorithms ซึ่งเป็น AI ที่สามารถสร้างรูปแบบโปรตีนใหม่ๆ ได้ เทคโนโลยีนี้กำลังเป็นที่นิยมในการพัฒนายาใหม่ๆ ในบริษัท Startup ชื่อดังอย่าง Generate Biomedicines และ Isomorphic Labs (บริษัทลูกของ Google) แต่ปัญหาคือ ระบบเหล่านี้เป็น 'Dual Use' หรือสามารถใช้งานได้สองทาง คือสร้างโมเลกุลที่เป็นประโยชน์ก็ได้ หรือสร้างโมเลกุลที่อันตรายก็ได้เหมือนกัน

Microsoft เริ่มทดสอบ 'Red-Teaming' (การจำลองการโจมตีเพื่อหาจุดอ่อน) ในปี 2023 เพื่อดูว่า 'Adversarial AI Protein Design' (การออกแบบโปรตีนโดย AI ที่เป็นศัตรู) สามารถช่วยผู้ก่อการร้ายชีวภาพผลิตโปรตีนอันตรายได้จริงหรือไม่ และผลก็คือ พวกเขาใช้ Generative Protein Models หลายตัว (รวมถึง EvoDiff ของตัวเอง) ในการออกแบบสารพิษใหม่ โดยเปลี่ยนโครงสร้างให้สามารถหลบเลี่ยงซอฟต์แวร์คัดกรองได้ แต่ยังคงคุณสมบัติความเป็นพิษไว้ได้ครบถ้วน

แน่นอนว่าการทดลองนี้เป็นเพียงการจำลองในโลกดิจิทัลเท่านั้น พวกเขาไม่ได้ผลิตโปรตีนพิษจริง ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงข้อครหาว่ากำลังพัฒนาอาวุธชีวภาพอยู่ ก่อนจะเผยแพร่ผลงาน Microsoft ได้แจ้งเตือนรัฐบาลสหรัฐฯ และผู้ผลิตซอฟต์แวร์ ซึ่งก็ได้มีการอัปเดตแก้ไขระบบไปแล้ว แต่กระนั้น AI-designed molecules บางตัวก็ยังสามารถเล็ดลอดการตรวจจับไปได้อยู่ดี คุณ Adam Clore ผู้อำนวยการฝ่าย R&D ของ Integrated DNA Technologies ถึงกับเปรยว่า "เรากำลังอยู่ในสงครามอาวุธชีวภาพ" เลยทีเดียว

ตรงนี้ทำให้หลายฝ่ายหันมามองว่า การป้องกันภัยคุกคามชีวภาพควรจะทำอย่างไรต่อไป บางคนอย่าง Michael Cohen นักวิจัยด้าน AI-Safety จาก University of California, Berkeley มองว่าการเฝ้าระวังการสังเคราะห์ DNA อาจไม่ใช่จุดป้องกันที่ดีที่สุด เพราะผู้ไม่หวังดีอาจหาวิธีปลอมแปลงลำดับพันธุกรรมได้เสมอ เขาเสนอว่า Biosecurity ควรถูกฝังอยู่ในระบบ AI เอง หรือควบคุมข้อมูลที่ AI ให้ แต่คุณ Clore กลับมองว่าการตรวจสอบการสังเคราะห์ยีนยังคงเป็นวิธีที่ใช้ได้จริง เพราะผู้ผลิต DNA รายใหญ่ในสหรัฐฯ มีไม่กี่ราย และทำงานร่วมกับรัฐบาลอย่างใกล้ชิด "คุณไม่สามารถยัดยักษ์กลับเข้าตะเกียงได้อีกแล้ว" เขากล่าวทิ้งท้าย ช่างเป็นเรื่องที่ต้องคิดกันยาวๆ เลยนะครับ