OpenAI ภาพลักษณ์เริ่มร้าว? ผู้บริหารตอบคำถามสุดอึดอัด ปมลิขสิทธิ์-จริยธรรม

Chris Lehane, VP ฝ่ายนโยบายระดับโลกของ OpenAI ที่ได้ชื่อว่าเป็น ‘เจ้าพ่อแห่งการสปิน’ หรือนักสื่อสารการเมืองมือฉมังที่เคยทำงานให้ Al Gore และเป็นผู้จัดการภาวะวิกฤตให้ Airbnb ได้ขึ้นเวทีตอบคำถามในงาน Elevate conference ที่ Toronto ซึ่งบทสนทนา 20 นาทีนี้กลายเป็นสมรภูมิย่อม ๆ ที่พยายามเจาะเกราะภาพลักษณ์อันสวยหรูของ OpenAI ที่กำลังถูกกัดกร่อนจากภายใน

ประเด็นร้อนเริ่มที่ Sora เครื่องมือสร้างวิดีโอตัวล่าสุดที่ดูเหมือนจะหยิบเอาข้อมูลติดลิขสิทธิ์มาใช้เต็ม ๆ ทั้งตัวละครอย่าง Pikachu หรือคนดังผู้ล่วงลับอย่าง Tupac Shakur ซึ่ง Lehane อธิบายว่านี่คือ ‘เทคโนโลยีสำหรับทุกคน’ เหมือนแท่นพิมพ์ที่ช่วยให้คนธรรมดาสร้างสรรค์ผลงานได้ และอ้างหลักการ Fair Use (หลักกฎหมายของสหรัฐฯ ที่อนุญาตให้ใช้งานอันมีลิขสิทธิ์ได้โดยไม่ต้องขออนุญาต ภายใต้เงื่อนไขบางประการ) แต่ในอีกมุมหนึ่ง นี่คือการลองของว่าบริษัทจะล้ำเส้นไปได้ไกลแค่ไหน ไม่ใช่แค่เรื่องลิขสิทธิ์ แต่ยังกระทบความรู้สึกของผู้คน อย่างกรณีที่ Zelda Williams ลูกสาวของ Robin Williams ออกมาขอร้องให้คนหยุดสร้างวิดีโอ AI ของพ่อผู้ล่วงลับของเธอ

อีกหนึ่งคำถามที่ตอบยากคือเรื่องการใช้ทรัพยากร เพราะ OpenAI กำลังสร้าง Data Center ขนาดมหึมาในเมืองที่เศรษฐกิจไม่สู้ดีนัก ซึ่งต้องใช้ทั้งน้ำและไฟฟ้ามหาศาล เมื่อถูกถามว่าชุมชนจะได้ประโยชน์หรือต้องแบกรับค่าใช้จ่าย Lehane กลับเบี่ยงประเด็นไปที่การแข่งขันทางภูมิรัฐศาสตร์กับจีน ว่าถ้าโลกประชาธิปไตยต้องการ AI ที่เป็นประชาธิปไตย ก็ต้องแข่งขัน แต่ก็ไม่ได้ตอบตรง ๆ ว่าชาวบ้านในเมืองเหล่านั้นจะต้องจ่ายค่าไฟแพงขึ้นหรือไม่

แต่เรื่องที่ทำให้ภาพลักษณ์ของ OpenAI สั่นคลอนที่สุด อาจเป็นการที่บริษัทส่งเจ้าหน้าที่ไปยื่นหมายศาล (Subpoena) ให้กับ Nathan Calvin นักเคลื่อนไหวด้านนโยบาย AI ถึงบ้านพัก เพื่อขอดูข้อความส่วนตัวของเขากับฝ่ายต่าง ๆ Calvin มองว่านี่คือกลยุทธ์ข่มขู่เพื่อสกัดกั้นกฎหมายความปลอดภัย AI ใน California (SB 53) และยกฉายาให้ Lehane ว่าเป็น ‘เจ้าแห่งศาสตร์มืดทางการเมือง’ กันเลยทีเดียว

ที่น่าสนใจคือ ความขัดแย้งไม่ได้มาจากคนนอกเท่านั้น แต่คนใน OpenAI เองก็เริ่มตั้งคำถามถึงทิศทางของบริษัท Josh Achiam หัวหน้าทีมดูแลภารกิจของบริษัท (Head of mission alignment) ถึงกับยอมเสี่ยงอาชีพตัวเองด้วยการโพสต์ว่า ‘เราไม่สามารถทำสิ่งที่ทำให้เรากลายเป็นอำนาจที่น่าสะพรึงกลัว แทนที่จะเป็นพลังที่ดีงามได้’ ซึ่งสะท้อนวิกฤตความเชื่อมั่นจากภายในอย่างชัดเจน

สุดท้ายแล้ว คำถามสำคัญอาจไม่ใช่ว่า Chris Lehane จะขายฝันของ OpenAI ได้สำเร็จหรือไม่ แต่อยู่ที่ว่าแม้แต่คนในองค์กรเอง ยังเชื่อในฝันนั้นอยู่หรือเปล่า งานนี้คงต้องดูกันยาว ๆ ว่าภาพลักษณ์ที่สร้างมาจะทนแรงเสียดทานจากภายในได้นานแค่ไหน