เน็ตช้าโทษใครดี? วิธีเช็กสปีดเน็ตแบบจับมือทำ ไขทุกคำศัพท์ที่คุณต้องรู้

เคยรู้สึกไหมว่าเน็ตที่บ้านอืดเป็นเรือเกลือ ทั้งที่จ่ายบิลตรงเวลาทุกเดือน? หรือบางทีก็สงสัยว่าปัญหาอยู่ที่ผู้ให้บริการ (ISP) หรือ Router ของเรากันแน่ วันนี้เราจะมาไขข้อข้องใจทั้งหมดด้วยการทำ Speed Test ง่ายๆ ที่จะบอกได้มากกว่าแค่ความเร็วเน็ต แต่ยังช่วยให้คุณตัดสินใจได้ว่าควรจะอัปเกรดแผน หรือถึงเวลาต้องเปลี่ยนอุปกรณ์ใหม่แล้ว

หลักการทำงานของเว็บเทสต์สปีดอย่าง Ookla ที่หลายคนคุ้นเคยนั้นไม่ซับซ้อน Luke Kehoe นักวิเคราะห์จาก Ookla อธิบายว่า มันคือการ “ปล่อยไฟล์ขนาดใหญ่” เข้าสู่ระบบเน็ตเวิร์กของเรา เพื่อทดสอบขีดความสามารถสูงสุดของสัญญาณอินเทอร์เน็ต ณ ขณะนั้น ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้จะสะท้อนออกมาเป็นค่าตัวเลขสำคัญๆ ที่เราต้องมาทำความเข้าใจกัน

เมื่อเทสต์เสร็จ เราจะเจอศัพท์เทคนิคหลักๆ อยู่ 4 ตัว ที่เหมือนเป็นหัวใจของการวัดผล:

• Download Speed: คือความเร็วในการรับข้อมูลจาก Server มายังอุปกรณ์ของเรา เป็นตัวเลขที่ผู้ให้บริการชอบใช้โฆษณา ยิ่งค่านี้สูง ก็ยิ่งดูหนัง ฟังเพลง หรือโหลดไฟล์ได้ลื่นไหล
• Upload Speed: คือความเร็วในการส่งข้อมูลจากเครื่องเราออกไปข้างนอก สำคัญมากสำหรับสาย Content Creator, Gamer หรือคนที่ต้องประชุมออนไลน์บ่อยๆ ซึ่งโดยทั่วไปแล้วค่า Upload จะน้อยกว่า Download มาก ยกเว้นเน็ตแบบ Fiber ที่มักจะให้ความเร็วเท่ากัน
• Latency (หรือ Ping): คือระยะเวลาที่ข้อมูลเดินทางไป-กลับจากอุปกรณ์ของเราไปยัง Server มีหน่วยเป็นมิลลิวินาที (ms) ยิ่งค่านี้น้อยเท่าไหร่ยิ่งดี โดยเฉพาะการเล่นเกมที่ต้องการการตอบสนองแบบทันทีทันใด ค่า Latency ที่ต่ำกว่า 20ms ถือว่ายอดเยี่ยม
• Jitter: คือความเสถียรของค่า Latency หรือพูดง่ายๆ คือความสม่ำเสมอของความเร็วในการรับส่งข้อมูล ถ้าค่า Latency ของเราดี แต่ค่า Jitter สูง ก็อาจเจออาการกระตุกหรือดีเลย์เป็นพักๆ ได้เหมือนกัน ค่า Jitter ที่ดีควรต่ำกว่า 5ms

เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่แม่นยำที่สุด ก่อนกดเทสต์สปีด ลองเตรียมตัวตามนี้ก่อน:

1. เลือกการเชื่อมต่อ: ลองเทสต์ทั้งผ่านสาย LAN (Ethernet) และ Wi-Fi การเทสต์ผ่านสาย LAN จะบอกความเร็วที่แท้จริงที่ผู้ให้บริการส่งมาถึงบ้านคุณ ส่วนการเทสต์ผ่าน Wi-Fi จะทำให้เห็นว่าสัญญาณดร็อปลงไปแค่ไหนเมื่อเป็นไร้สาย
2. ตัดการรบกวน: ปิดอุปกรณ์อื่นๆ ที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตอยู่ให้หมดก่อน เพื่อให้การเทสต์วัดประสิทธิภาพได้เต็มที่
3. ทดสอบในหลายๆ จุด: ลองเดินเทสต์ตามมุมต่างๆ ของบ้าน เพื่อดูว่าสัญญาณ Wi-Fi ครอบคลุมแค่ไหน ถ้าความเร็วตกฮวบในบางห้อง อาจถึงเวลาของ Mesh Wi-Fi หรือ Wi-Fi Extender แล้ว
4. ทดสอบต่างช่วงเวลา: ลองเทสต์ในช่วงเวลา Prime Time หรือ “ชั่วโมงเร่งด่วนของอินเทอร์เน็ต” เช่น ตอนค่ำๆ เพื่อดูว่าเน็ตของคุณรับมือกับช่วงเวลาที่มีคนใช้งานเยอะๆ ได้ดีแค่ไหน

เมื่อได้ผลลัพธ์มาแล้ว ถ้าพบว่าความเร็วที่เทสต์ผ่านสาย LAN ต่ำกว่าแพ็กเกจที่จ่ายไปอย่างเห็นได้ชัด ก็ถึงเวลาโทรหาผู้ให้บริการพร้อมข้อมูลในมือได้เลย แต่ถ้าปัญหาเกิดจากสัญญาณ Wi-Fi ที่ช้า อาจเป็นเพราะ Router ของคุณเก่าเกินไป โดยทั่วไปแนะนำให้เปลี่ยนทุกๆ 5 ปี เพื่อให้รองรับเทคโนโลยีใหม่อย่าง Wi-Fi 6E หรือ Wi-Fi 7 ที่ให้ความเร็วสูงกว่าเดิมหลายเท่าตัว

ที่น่าสนใจคือ ข้อมูลจาก Ookla เผยว่า Router ที่ใช้มาตรฐาน Wi-Fi 7 ให้ความเร็ว Download เฉลี่ยสูงถึง 764Mbps เทียบกับ Wi-Fi 5 ที่ทำได้เพียง 227Mbps เท่านั้น การลงทุนซื้อ Router เอง แม้จะดูแพงในตอนแรก (เริ่มต้นราวๆ 100 ดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 3,238 บาท) แต่มักจะคุ้มกว่าการเช่าจากผู้ให้บริการที่คิดค่าบริการราวเดือนละ 10 ดอลลาร์สหรัฐ (≈ 324 บาท) ในระยะยาว แถมยังได้ประสิทธิภาพที่ดีกว่าด้วย

สุดท้ายนี้ การรู้ค่าสปีดเน็ตของตัวเองก็เหมือนมีข้อมูลอยู่ในมือ ทำให้รู้ว่าปัญหาอยู่ที่ไหนและควรจะแก้ยังไง ไม่ว่าจะเป็นการโทรไปคุยกับผู้ให้บริการ หรือแค่เดินไปซื้อ Router ตัวใหม่... งานนี้จะได้เลิกหัวร้อนกับเน็ตอืดๆ สักที

*หมายเหตุ: อัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่ 29 ต.ค. 2025 คือ US$1 = 32.38 บาท